De Beurs van Berlage in het hartje van Amsterdam is een architectonisch kunstwerk, opgetrokken uit fraai metselwerk. Ook de gemetselde binnenwanden met glazuurbaksteen in uiteenlopende kleuren vertellen verhalen: van het oorspronkelijke ontwerp door bouwmeester Berlage en van de aanpassingen die het gebouw in de loop van honderd jaar heeft doorgemaakt.
Janneke Bierman, architect en directeur bij BiermanHenket, vertelt over het gebouw met respect en compassie. In de afgelopen jaren heeft ze een aantal ingrijpende verbouwingen van het gebouw begeleid, waaronder de vergroting van de entree en de inrichting van de kelder tot tentoonstellingsruimte.
‘Nu vinden we het mooi, die kleuren en het glazuur. Maar twintig jaar geleden waren er toch andere gedachten: alles moest wit, bogen werden dichtgezet, er kwamen plafonds. Feitelijk zijn we nu weer aan het reconstrueren. Onze prioriteit is om Berlage weer te laten stralen. Daarna gaan we kijken hoe we eigentijdse wensen en eisen daarbij kunnen inbrengen’, vertelt de architect.
De bouwtekeningen en vele foto's die ze vonden “ergens op een kamertje bovenin”, waren wel inspirerend, maar voor bijvoorbeeld de kleurstellingen niet heel informatief. In het ontwerptraject is een intensieve samenwerking geweest met Wienerberger, om tot de beste kleur en kleurnuancering voor de glazuurstenen te komen. Aan de hand van een groot aantal kleurmonsters - uit het bijna oneindige archief van Wienerberger locatie Panningen, maar ook met nieuwe glazuursamenstellingen - zijn in het bouwteam keuzes gemaakt. Per kleur verliep het traject weer anders. De architect: ‘Elke glazuurkleur bestaat uit een melange van verschillende tinten. De gele glazuurbakstenen zijn bijvoorbeeld meer effen: daarvoor was het makkelijker om een match te vinden.'
Tijd is het belangrijkste aandachtspunt voor dit type projecten en de keuze voor geglazuurde stenen, stelt Janneke Bierman. ‘Je hebt een lange ontwikkeltijd nodig om de juiste keuzes te kunnen maken’, aldus de architecte. ‘En een korte lijn met de producent, Wienerberger in dit geval. We hebben ook graag overleg met iemand die de technische aspecten van het productieproces kan toelichten. Zodat je heel direct - en snel - kunt reageren als er proefstenen komen. Want waarschijnlijk heb je verschillende ronden nodig om tot de juiste kleuren en de juiste sortering te komen.’
Bij de Beurs van Berlage was het mogelijk om voor bepaalde locaties een mengsel te maken met bestaande stenen uit een gesloopte muur. ‘Dat is het allermooiste’, aldus Bierman. ‘Als je oud en nieuw door elkaar kunt gebruiken, krijg je een mooier geheel. Het wordt lastig bij de openingen in de wand. Daar zijn speciale kantstenen nodig. Die zijn dus nieuw gemaakt.’ ‘Ook bij de geglazuurde stenen ziet het geoefend oog wat nieuw is en wat niet. Maar voor de meeste bezoekers lijkt het alsof het altijd zo is geweest. Dat is onze lol.’
PRODUCTEN
Maatwerk | glazuurbakstenen
CATEGORIE
Renovatie - restauratie, - Utiliteit - recreatie
ARCHITECT
Bierman Henket architecten met projectarchitect Henk van Laarhoven
OPDRACHTGEVER
Beurs van Berlage