.jpg)
Eind vorig jaar stuitten archeologische vrijwilligers van vereniging AWN in een van onze kleiwinningsgebieden op de eerste resten van wat later een heiligdom uit de Romeinse tijd bleek te zijn. Het tempelcomplex werd gevonden in de buurt van Zevenaar, om precies te zijn in Herwen-Hemeling, vlakbij Duitsland precies op de Limes; de voormalige noordelijke grens van het Romeinse Rijk. Betrokkenen noemen de relatief goed bewaard gebleven vondsten uniek voor Nederland.
De vondst van altaren, godenbeelden, resten van offers aan onder andere. Mercurius en Hercules Magusanus werd vooraf gegaan door de ontdekking van een kiezelbed, door de vrijwilligers van de Vereniging van Vrijwilligers in de archelogie (AWN). Zij vroegen zich af of het om een Romeinse weg zou kunnen gaan en meldden hun ontdekking bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Archeologisch onderzoeksbureau RAAP ging hierop aan de slag met grootschaliger opgravingen. Het archeologenteam vond meerdere intacte mantelspelden, die vrij nauwkeurig waren te dateren. Ze bleken afkomstig uit de 1e eeuw na Christus.
Het unieke aan de archeologische vondst in Herwen-Hemeling is de compleetheid van het aangetroffen tempelcomplex. Dit in tegenstelling tot eerdere vondsten in Elst en Nijmegen. De archeologen vermoeden dat het aangetroffen heiligdom vooral werd gebruikt door Romeinse soldaten. Op het terrein werden namelijk ook onderdelen van harnassen en wapens gevonden. Ook zijn er meerdere dakpanstempels opgegraven, wat wijst op de aanwezigheid van het Romeinse leger dat in die tijd al actief was in de dakpanindustrie.
Naast het tempelgebouw en verschillende kuilen met offerresten haalden de archeologen ook meerdere votiefstenen boven de grond. Dit zijn kleine altaren, waarmee soldaten en officieren hun goden en godinnen eerden. Dergelijke, complete stenen met nog duidelijk leesbare inscripties worden maar zelden in Nederland opgegraven. Naar verwachting zijn de inscripties na een grondige schoonmaakbeurt van de stenen straks zo goed leesbaar, dat het verhaal erachter duidelijk wordt en aan welke god de steen was gericht. Ook de gevonden waterput met stenen trap blijkt goed te dateren. De vorm van de letters op de votiefstenen, de aanhef van de stenen en de munten die in de put lagen duiden erop, dat de waterpunt dateert van tot 230 na Christus.
De komende maanden zal de Romeinse vindplaats zo goed mogelijk nader worden onderzocht. Met name de inscripties op de stenen gaan daarbij een schat aan informatie opleveren. Bijvoorbeeld over welke Romeinse eenheden er gestationeerd waren en over het onderhoud van de tempel. De topstukken zijn voor geïnteresseerden te bewonderen in Museum Valkhof in Nijmegen.
