Nieuwbouw appartementen | London City Island

Inspiratie en ontwerp

De inspiratie en referenties werden gevonden in hoogbouwsteden als Chicago, zo vertelt David Henderson, studio director bij de Londense vestiging van Glenn Howells Architects (GHA). Op een terras te midden van twaalf hoge woongebouwen waarvan de nieuwheid afstraalt, vertelt hij over de ontwikkeling van het gebied. ‘Al voor de crisis lag er een plan voor deze locatie. Skidmore Owings & Merrill (SOM) maakt het masterplan en verschillende architectenbureaus werden uitgenodigd om dertien gebouwen te ontwerpen. Met de funderingen van twee gebouwen al in de maak, kwam het hele project stil te liggen toen de crisis begon’, vertelt Henderson.

Ook het ontwerp van GHA voor een van de gebouwen belandde in de koelkast. Gedurende de crisis bleef het contact tussen het architectenbureau en opdrachtgever Ballymore goed, al lag dit specifieke project tot 2015 stil. Henderson: ‘Toen het allemaal weer een beetje begon te lopen, vroeg de opdrachtgever ons om het plan te herzien, om te toetsen of het verhaal nog klopte met de markt van het moment. Er bleek weinig cohesie tussen de plannen, de gebouwen waren allemaal iconen. Ons advies was te gaan voor een constante kwaliteit van het geheel, niet voor de individuele ambitieuze projecten. En daarbij hebben we gerefereerd aan het beelden van Manhattan en Chicago: krachtige gebouwen tot aan de rand van het water, vooral sterk als geheel, als compositie.’

De opdrachtgever was blij met het voorstel van GHA en de plannen werden verder uitgewerkt. Het grid van SOM werd aangepast aan nieuwe bouwvolumes, waarbij vooral opvalt dat de gevels van de dertien gebouwen nergens haaks op elkaar staan. ‘De plattegronden zijn parallellogrammen, vrijwel nergens rechthoekig. Zo hebben de bewoners ook optimaal uitzicht’, schetst de architect. De gebouwen zijn tussen de tien en vijfentwintig verdiepingen hoog.

Londen als baksteenstad

Voor de gevels werd baksteen gekozen. Henderson: ‘Londen heeft zeker een traditie in het bouwen met baksteen. In de binnenstad, maar ook in de industriële gebieden. Op de plek van London City Island stonden bakstenen industriële gebouwen - je ziet ze nog wel in de omringende Docklands. Baksteen past ook bij de loftachtige woningtypologieën die we voorstelden voor deze plek: met veel ruimte in de appartementen, hoge plafonds, robuuste details.’

Toen het plan van GHA er eenmaal lag, wilde Ballymore snel gaan bouwen. Heel snel. Henderson: ‘De opdrachtgever kwam met de wens om te prefabriceren. Dat had natuurlijk direct gevolgen voor de architectuur, maar gaf tegelijkertijd ook nieuwe kansen. De eerste bouwlaag van alle gebouwen is ter plaatse gemaakt, voor de torens is vergaand geprefabriceerd.’ De prefab elementen komen uit de fabriek van Byldis in Veldhoven. Het Nederlandse bouwbedrijf leverde de elementen kant en klaar aan, inclusief kozijnen en glas. ‘We zijn regelmatig naar Nederland gereisd om mock-ups te bekijken en de detaillering af te stemmen. Natuurlijk zit je vast aan mallen en een specifiek bouwsysteem, maar er valt wel degelijk te spelen met de diepte van neggen, met de patronen in het metselwerk, bijvoorbeeld bij de lateien. En dan moet het geheel ook aan de Engelse regelgeving voldoen. Dat was een boeiend proces’, aldus de architect.

Bonte verzameling

De gebouwen onderscheiden zich vooral met de kleur van de baksteen, zo is te zien nu de laatste hand wordt gelegd aan gebouw tien tot en met twaalf - opgetrokken met elementen met witte, blauwe en rode glazuurbakstenen, allemaal gemaakt in de fabriek van Wienerberger in Panningen.

‘De keuze voor glazuurbakstenen was een logische consequentie van de wens om met opvallende kleuren te werken. De opdrachtgever had daar zeker een rol in. De gebouwen moeten een internationaal publiek aanspreken. We hebben alle soorten klei de revue laten passeren voor de kleur “rood”: geen rode klei was rood genoeg voor de opdrachtgever’, lacht Henderson.

‘Als je echt rood wilt, dan is glazuurbaksteen de enige optie. Dat begreep de opdrachtgever ook. En zo kwam er rood, maar ook blauw en paarsblauw glazuur. En welke kleur de Londense lucht ook heeft: de gebouwen blijven glanzen.’

Kleurkeuze snel gemaakt

Met de experts in de fabriek van Wienerberger in Panningen was er afstemming over kleur en details. De architect: ‘De kleurkeuze was snel gemaakt: we wilden een egale kleur. Over de details en het voegwerk is meer overleg geweest. We hebben vooral gelet op de overgang van het in situ metselwerk in de plint naar de prefab torens.

Het is belangrijk dat alle bakstenen uit één productiegang komen: je wilt eenheid in kleur. Dat geldt natuurlijk ook voor het voegwerk - zowel in het vlak als bij de aansluiting van de prefab panelen is eenheid in kleur en breedte belangrijk.’ Veel ornamentiek hebben de gevels niet en dat is heel bewust gedaan.

Gebouwen vormen een eenheid

Henderson: ‘Architecten hebben de neiging om in het ontwerp van gevels tot de kleinste details een verschil te willen maken. Op de schaal van London City Island zijn die kleine details veel minder interessant: het gaat erom dat de gebouwen een eenheid vormen.’

Na het gesprek wandelen we een stukje richting metrohalte East India en stoppen even bij het East India Dock Basin: een stukje natuur in buzzing Londen. ‘Vanaf deze plek heb je een mooi zicht op alle gebouwen’, wijst Henderson. En het is waar: tegen de grijze lucht steken de woongebouwen kleurrijk af, als een vrolijk en eigenwijs kosmopolitisch ensemble.